خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- هفته کتاب امسال با برنامهریزیهای متنوع در یک دهه برگزار شد. برنامههایی که تلاش میکند در دل جامعه نفوذ کند تا «شعار ایران میخواند» از جنبه تزئینی و شعاری خارج شود و به حیطه عملی نزدیک شود. برنامه کتابگردی فرصت خوبی بود تا با برخی از مسئولان دست اندرکار حوزه کتاب به گفتوگو بنشینم و نظر آنها را درباره رویکرد برنامهها جویا شویم. ضمن اینکه با توجه به مسئولیتی که دارند از نقش نهاد یا سازمان متبوعشان در دهه کتاب بپرسیم. در این میان غلامرضا امیرخانی، معاون کتابخانه ملی معتقد است که اگر وزارت آموزش و پرورش در برنامههای حوزه کتاب بیشتر دخیل شود به توسعه امر کتابخوانی میتوان امیدوار شد.
امسال دهه کتاب چگونه بود و ارزیابی شما از برنامههای آن چیست؟
احساس میکنم در دولت تدبیر و امید هفته کتاب و برنامههای آن رشد خوبی داشته و هر سال ابتکارت جدیدی با محوریت خانه کتاب و تشکیلات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام شده است. از طرفی ابتکار مسجدجامعی در برنامه کتابگردی که امسال سومین برنامه آن برگزار شد، کار خوبی است که از سوی ناشران، مولفان و اهل فرهنگ پاسخ درخوری به آن داده شده است. بنابراین معتقدم موج خوبی با این حرکت ایجاد میشود و شاید بتوان در سال تعداد چنین ابتکاراتی را افزایش داد و اگر بتوانیم به نحوی این حرکت را به سمت وزارت آموزش و پرورش ببریم، بسیار تاثیرگذارتر خواهد بود. از طرفی اگر همین موج در شهرستانها نیز راهاندازی شود، حرکت بسیار دنبالهدار و ارزشمندی به شمار خواهد آمد و تنها منحصر به تهران نخواهد بود.
ضمن اینکه در تهران نیز باید مناطق شمال، جنوب، شرق و غرب آن را دربربگیرد و منوط به انقلاب و کریمخان نشود. اگرچه کتابگردی حرکتی نمادین است اما حرکت قابل تاملی است که موج ایجاد میکند و اخبار و تصاویر آن در روزنامهها و خبرگزاریها منعکس میشود و در طول آن مولفان، اهل قلم و هنرمندان با هم گعدههایی دارند که این گرد هم آمدن و سخن از کتاب بی تاثیر نیست. ضمن اینکه گفتوگو درباره نشر با حضور اقشار متنوع به بهانه هفته کتاب شکل میگیرد که بسیار قابل تامل است. بنابراین در برگزاری برنامههای هفته کتاب دو نکته را باید مدنظر داشت؛ نخست باید ابتکارات و برنامههای آن به آموزش و پرورش وصل شود و دیگری برنامههایی مانند کتابگردی که از لحاظ جغرافیایی به شکل فراگیری صورت بگیرد و در این راستا برنامهریزان و مسئولان تلاش کنند.
شعار هفته کتاب امسال «ایران میخواند» با توجه به اشارهای که به فراگیر شدن برنامههای هفته کتاب به لحاظ جغرافیای کردید این شعار تا چه اندازه با توجه به برنامههای پیشبینی شده میتواند با نگاه شما تطابق داشته باشد؟
نمیتوانم در حال حاضر درباره بازتاب آن سخن بگویم اما به نظرم شعار بامفهومی است. نمیدانم شاید این شعار توانسته مفهوم خودش را برساند و ما نتوانیم درباره آن اظهارنظر کنیم. اما باید سراغ افرادی رفت که با این شعار سروکار دارند و نظرشان را جویا شد. باید دید آیا این شعار توانسته افرادی را به سمت کتاب خواندن تهییج کند؟ به هر حال این شعار میتواند تاکیدی بر این باشد که در حوزه کتاب کارهای بسیار داریم و کل ایران و حتی قشر تحصیلکرده سرانه مطالعهشان پایین است، چه برسد به اقشاری که سطح تحصیلاتشان پایینتر است و در نقاط دور افتاده کشور هستند. به هر حال این شعار شاید از این زاویه که نگاه فراگیری به کل کشور دارد قابل توجه باشد.
سهم و نقش کتابخانه ملی در برنامههای هفته کتاب به چه میزان است؟
باید یک نکته را تکرار کنم و آن بحث هفته کتاب است که فرصتی برای فراگیر کردن کتاب در جامعه و جلب توجه مسئولان و افراد مختلف به این حوزه است. در این هفته مسئولان و دستاندرکاران کتاب تلاش میکنند فرهنگ مطالعه و کتابخوانی را ارتقاء ببخشند و این وظیفه در گام نخست با نهادهایی است که با عموم جامعه سروکار دارند. در مرحله نخست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که با اهل قلم و نشر کتاب ارتباط مستقیم دارد و پس از آن آموزش و پرورش، مراکز و سازمانهای دیگری مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تاثیرگذار و دخیل هستند اما کتابخانه ملی به عنوان نهادی که شعبه اصلی آن در پایتخت است و وظایف میراثی نیز به عهده آن گذاشته شده نباید بیشتر از این انتظار داشت.
در عین حال کتابخانه ملی نقش بسیار موثری دارد و به صورت باواسطه در عرصه نشر کتاب ایفای نقش میکند زیرا تمام کتابهایی که به چاپ میرسند پیش از انتشار در کتابخانه ملی ثبت و فیپا میگیرد و فهرستنویسی میشود و نسخهای از آن در کتابخانه میماند. به عبارتی کتابخانه ملی نقش پشتیبان را دارد اما اینکه بگوییم کتابخانه ملی در هفته کتاب چه گامهای مستقیمی برای ارتقای فرهنگ مطالعه در سطح کشور برداشته از وظایف اساسی کتابخانه ملی نیست اما امسال کتابخانه ملی نیز برنامههای خوب و متنوعی را در بحث هفته کتاب به اجرا درآورد.