به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) حسینعلی قبادی، سرپرست پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی دوشنبه (14 دی ماه 1394) طی نشست خبری به تشریح فعالیتهایی که قرار است به مناسبت پنجاهمین سال بزرگداشت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شود پرداخت و گفت: ملتی که کنشگری دارد از تمدن بالایی برخوردار است و علوم انسانی به تدریج در حال طی کردن مسیر بومی شدن خود است البته این بدین معنی نیست که ما نمیخواهیم از دستاوردهای جهان بهره بگیریم بلکه اگر به تاریخ تفکر ایران نگاه کنید، میبینید که علوم انسانی در بسیاری از مواقع قدرت بازآفرینی و بازفهمی میراثهای جهانی گذشته را داشته است.
وی ادامه داد: ملت ما سرشار از این میراثهای معنوی جهانی است و بهرهوری از علوم جهانی برای ما که ملت پرمیراثی هستیم یک فرصت است تا تهدید.
وی با اشاره به شکلگیری تاریخچه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی افزود: اگر چه حکم راهاندازی بنیاد فرهنگ در سال 1343 صادر شد اما عملاً در سال 44 تاسیس آن تحقق خارجی یافت و اکنون نیم قرن از تاریخ تاسیس آن میگذرد و ما نیز با تکیه بر سرمایههای علمی در پژوهشگاه به زودی چندین جلد کتاب درباره مستندات بنیاد فرهنگ ایران، بنیاد شاهنامه و ... رونمایی میکنیم که این اسناد نشان میدهد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی چه تاریخی را پشت سر گذاشته است.
به گفته این مقام مسئول، در سال 1360 با اقدام هوشمندانه مشاور وقت وزیر علوم 12 موسسه پژوهشی علوم انسانی تجمیع شدند و بدین شکل نام موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی بر آن نامگذاری شد که در ادامه به تدریج به نام پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تغییر یافت.
وی تاکید کرد: پس از این تاریخ پژوهشهای فرهنگی در این پژوهشگاه پررنگتر و مقطع تحصیلات تکمیلی نیز به پژوهشگاه وارد شد. امروز نیز شاهدیم که 14 پژوهشکده و 125 عضو هیات علمی در پژوهشگاه فعالیت میکنند و طی دو سال اخیر نیز 3 پژوهشکده و 25 عضو هیات علمی به پژوهشگاه اضافه شدند که از آن جمله میتوان به پژوهشکدههای مطالعات قرآنی، فرهنگ معاصر و علوم انسانی کاربردی اشاره کرد.
سرانه تولید علم پژوهشگاه از 8 دهم درصد به 6/1 دهم درصد رسید
سرپرست پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در بخش دیگری از سخنانش به سرانه تولید علم پژوهشگاه تا پایان سال 92 اشاره کرد و گفت: سرانه تولید علم این پژوهشگاه از 8 دهم درصد به 6/1 دهم درصد تا پایان تابستان سال 94 رسیده است و پیشبینی ما این است که این میزان بیشتر از این هم شود.
وی با تاکید بر اینکه سیاست توسعه کمی مجلات را دنبال نمیکنیم، یادآور شد: در نظر داریم تا چندین مجله بینالمللی و چند زبانه راهاندازی کنیم و سیاست ما بر توسعه کیفی مجلات است. خوشبختانه یونسکو ایران را به عنوان امین خود در حفظ مرکز اسناد آسیایی انتخاب کرده و ما با تقویت مرکز اسناد آسیایی در صددیم مجله بینالمللی و چند زبانه در این حوزه راهاندازی کنیم.
قبادی تصریح کرد: امیدواریم تا پیش از پایان سال 98 به عنوان یکی از قطبهای مطالعات آسیا دست پیدا کنیم و البته مقدمات این کار هم شروع شده است و پیشبینی میشود که در مرحله اول سه قطب علمی در حوزه ادبیات و زبان فارسی، زبانشناسی، تاریخ یا علوم اجتماعی تاسیس کنیم.
این مقام مسئول در ادامه به فعالیتهای پورتال این پژوهشگاه نیز اشاره کرد و گفت: پورتال پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در سطح ملی کاملا منحصر به فرد است و اکنون رده سیصد و چهل و هفتمین سایت پربازدیدکننده حوزه علوم انسانی را از آن خود کرده است.
طرح جامع اعتلای علوم انسانی یکی از آثار ماندگار پژوهشگاه
به گفته قبادی، طراحی طرح جامع اعتلای علوم انسانی یکی دیگر از آثار ماندگار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است که برای اولین بار در سطح کشور اتفاق میافتد این طرح مکمل تمامی اقدامات در حوزه تحول علوم انسانی پس از انقلاب اسلامی است که با معیارهای مشخص و منطبق بر تمدن اسلامی طرح شده و در چارچوب تحقق تمدن نوین اسلامی پیش میرود.
وی تاکید کرد: ما در این راستا میخواهیم شبکهای از پروژهها را به ثمر برسانیم که ناظر به عموم چالشها، مسائل و نیازهای جامعه باشد. این حرکت مطالعه شده و با نهادهای ذینفع نیز هماهنگیهایی به عمل آمده است و یکی از امتیازات منحصر به فرد این است که کاملاً معطوف به این کشور و پیشرفت آن تعریف شده است.
قبادی با بیان اینکه میخواهیم تا پایان سال 98 تولید سرانه علم را به 2/6 درصد برسانیم گفت: این پیشبینی بسیار واقعبینانه است و البته آن را تنها براساس تولید مقالات در نظر گرفتهایم که در غیر این صورت با اکتساب تولید کتابها نیز به سه دهم درصد خواهد رسید.
انتشار 60 عنوان کتاب در سال 94
سرپرست پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در بخش دیگری از سخنانش به تشریح فعالیتهای این پژوهشگاه در حوزه انتشار کتاب پرداخت و گفت: سعی کردهایم در انتشار کتابها به کیفیت توجه کنیم اگرچه در گذشته زحمات زیادی کشیده شده اما از حیث کیفیت آثار مشکل داشتهایم و اکنون میخواهیم شمارگان کتابها را از حالت کاغذی کم کرده و به فضای دیجیتال منتشر کنیم به همین منظور بسیاری از کتاب به صورت کاغذی و الکترونیک منتشر شده است.
به گفته وی در سال 93، با احتساب آثار تجدید چاپی 58 عنوان کتاب تولید شده که این رقم در سال 94 به 60 عنوان کتاب رسیده است.
قبادی با بیان اینکه دانایی محوری و حرکت بر مبنای خرد جمعی بزرگترین راهبرد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است، گفت: بزرگترین رهیافت در این پژوهشگاه کاربردیسازی علوم انسانی است و در این حوزه قدمهایی را برداشته و مجلاتی را تاسیس کردهایم. همچنین یکی از توفیقات ما، اعاده بسیاری از املاک پژوهشگاه بوده که طی سالهای گذشته در تصاحب دیگران قرار داشته و اکنون یک قطعه زمین 20 هزار متر مربعی در ورداورد و یک قطعه زمین در تنکابن آزاد شده و در اختیار ما قرار گرفته است. در تلاش هستیم تا سایر موقوفهها و زمینهایی را که در استانهای مختلف متعلق به ما است را آزاد کرده و در اختیار خودمان بگیریم چرا که اکنون پژوهشگاه به لحاظ مکانی در مضیقه فراوانی است.
قبادی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به فعالیت اطلس جامع دادههای فرهنگی کشور گفت: این اطلس که توسط پژوهشگاه رونمایی شده امکان رصد دایمی اطلاعات را برای همه طرحهای پژوهشی فراهم میکند چرا که امروزه یکی از مشکلات ما این است که یا آمار نداریم و یا اینکه آمارهایمان در این حوزه متناقض است. خوشبختانه این حوزه توانایی روزآمدشدن دارد و ما آمادهایم هرنوع خدمتگزاری به محققان را ارایه بدهیم.
رونمایی از کتابهای مختلف در پژوهشگاه
قبادی در بخش دیگری از سخنانش از رونمایی چندین عنوان کتاب توسط این پژوهشگاه خبر داد و گفت: کتاب «فرهنگ تاریخی زبان فارسی» یکی از آثاری است که در این پژوهشگاه تولید و طی دو سال اخیر کارهای آن ساماندهی شده است. 4 جلد از این کتاب در فضای مجازی منتشر شده و دو جلد از آن هم به صورت کاغذی به چاپ رسیده است و امیدواریم که سایر مجلدات آن با سرعت منتشر شود. همچنین در راستای آموزش زبان به غیر فارسی زبانان تاکنون کتابی که مصور و چندزبانه باشد نداشتیم و بر این اساس سعی شده تا با تکیه بر تجربیات دقیق زبانآموزی اثری تولید شده و به صورت چند رسانه منتشر شود.
این مقام مسئول با اشاره به انتشار مجموعه 19 جلدی «سفینه تبریز» نیز بیان کرد: این مجموعه شامل معارف ایرانی ـ اسلامی در همه حوزههای معرفت علمی از جمله علوم محض و علوم انسانی است و شامل دانشهایی است که از قرن 11 به بعد بوده و البته علوم قرنها قبل از آن را هم تا حدی در برمیگیرد تاکنون یک جلد از این مجموعه آماده انتشار است و امیدواریم جلدهای دیگر نیز به سرعت منتشر شود.
بستههای آموزشی مخاطبپسند و بومی شدن علوم انسانی
سرپرست پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در ادامه به راهاندازی چندین دفتر جدید در این پژوهشگاه اشاره کرد و گفت: دفتر مدیریت آموزشهای کاربردی و تخصصهای آزاد راهاندازی شده و اکنون از این دست آموزشهای «فلسفه برای کودکان» به جامعه ارایه شده چرا که معتقدیم علوم انسانی اگر بخواهد بومی شود باید ترویجی شده و در قالب بستههای آموزشی مخاطبپسند ارایه شود.
به گفته وی، همچنین دفتر کرسیهای مناظره، نقد، نظریه و آزاداندیشی راهاندازی شده و به تدریج در حال رونق گرفتن است چرا که نیازمند ورود جدی به نظریهپردازی در حوزه علوم انسانی هستیم.
قبادی در ادامه از انعقاد قرارداد یک میلیارد تومانی برای اجرای پروژه کاربردی سازی در علوم انسانی خبر داد و گفت: اقتصاد مقاومتی زمانی قوام مییابد که ما تفکر استقلالطلبانه خود را تقویت کنیم و شاخصهای این تفکر باید تبیین و ترویج شود. در همین راستا در قراردادی که منعقد کردهایم به سراغ کاربردیسازی علوم انسانی در استان سیستان و بلوچستان رفتهایم چرا که این منطقه علاوه بر اینکه محروم است اما پتانسیلهای فراوانی برای کار دارد.
تاکنون 20 نقدنامه کتاب درسی منتشر شده است
بخش دوم این نشست به پرسش اصحاب رسانه از سرپرست پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اختصاص داشت. قبادی در پاسخ به سوالی درباره نقش این پژوهشگاه در بازنگری کتب درسی گفت: در این باره تقسیم کار ملی صورت گرفته و وزارت علوم این کار را به شورای تحول علوم انسانی واگذار کرده با این وجود ما نیز به طور غیرمستقیم در این حوزه وارد شدهایم و در شورای نقد و بررسی متون کتاب درسی کتابهایی را نقد میکنیم که تاکنون 20 نقدنامه از آن منتشر شده و محصول آن در اختیار شورای علوم انسانی قرار گرفته که به شدت هم مورد استقبال آنان بوده است.
این مقام مسئول در پاسخ به سوال دیگری درباره فعالیتهای گروه قبک نیز اظهار کرد: گروه فلسفه برای کودکان تاکنون بیشترین کتابها و تحقیق در این حوزه را در سراسر کشور داشته است و توانسته تفکر انتقادی را وارد دوره دبستان کند. منتها شما باید از آموزش و پرورش این گله را داشته باشد که چرا توجه کافی به این حوزه ندارد و ما نیازمند به روزآمدسازی در این حوزه هستیم.
قبادی در پاسخ به سوال خبرنگار ایبنا نیز درباره حوزههایی که در پژوهشگاه علوم انسانی بیشترین تاثیرگذاری و کمترین تاثیرگذاری را داشته گفت: در حوزه ادبیات و زبانشناسی بسیار موفق هستیم و من خوشحالم که بگویم پژوهشکده زبانشناسی ما قطعاً قطب اول ایران است و پژوهشکده ادبیات هم دست کم طراز اول است. پژوهشکدههای دیگر مانند علوم اجتماعی و تاریخ نیز قابلیت قطب شدن دارد اما پژوهشکدههایی مانند فلسفه علم و تاریخ علم به دلیل موضوعات نویی که دارند آینده خوبی خواهند داشت.
وی یادآور شد: برخی پژوهشکدههای ما طی دو سال اخیر تاسیس شده و براین اساس پژوهشکده علوم قرآنی قویتر عمل کرده و به حوزه نشانهشناسی و معناشناسی ورود داشته که از امتیازات منحصر به فرد آن است.
قبادی در پایان گفت: پژوهشکده فرهنگ معاصر نیز قطعاً آینده بسیار درخشانی دارد و اکنون این پژوهشکده وارد مطالعات بینفرهنگی شده که نیاز روز ماست و تمام امکانات و ظرفیتهای مطالعه بین فرهنگی در این پژوهشگاه ممکن شده است که در آینده دستاوردهای خوبی را خواهند داشت.